احمدرضا لاهیجان‌زاده در مراسم آغاز فرآیند عملیاتی پروژه بسط و توسعه مدیریت محیط زیست و معیشت‌های پایدار دریاچه ارومیه در تالاب‌های بختگان و شادگان در سایت‌های پایلوت که در اهواز برگزار شد، اظهار کرد: در سال ۹۵ مراسم روز جهانی تالاب را در شرایطی که درگیر گرد و غبار بودیم و با وجود حواشی، در خوزستان برگزار کردیم و مهمانان خارجی و داخلی زیادی حضور داشتند که در این شرایط، حاشیه‌ای ایجاد شد و در آوردن پروژه‌های بین‌المللی به خوزستان تاثیر گذاشت. این مساله منجر شد پنج سال زمان از دست بدهیم تا بتوانیم پروژه‌ای مشابه پروژه امروز وارد خوزستان کنیم.
وی افزود: ممکن است برخی دوستان خارج از این مجموعه تصور کنند این مساله در خوزستان رایج است در حالی که این گونه نیست و قبل از شیوع کرونا عمده همایش‌ها و برنامه‌ها به ویژه در نیمه دوم سال در خوزستان برگزار می‌شد و مردم این استان شرایط میزبانی خوبی دارند.
لاهیجان‌زاده بیان کرد: حضور نماینده شادگان در این مراسم می‌تواند بسیار در پیشبرد برنامه‌ها و اهداف پروژه موثر باشد.
وی افزود: یکی از برنامه‌های این پروژه، تجهیز ساختمان مرکز “صراخیه” در تالاب شاگان است تا تمام مراسم را این نقطه برگزار کنیم. اعتبار خوبی در این زمینه پیش‌بینی شده و امیدواریم در یک سال آینده زیرساخت‌ها فراهم شود تا برگزاری تمام مراسم و انتقال آموزش‌های مدنظر در این ساختمان انجام شود.
معاون محیط زیست دریایی، تالاب‌ها و سواحل سازمان حفاظت محیط زیست گفت: این پروژه حدود هفت سال پیش با حمایت بین‌المللی در استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی استارت خورد و سالانه یک میلیون دلار در راستای معیشت پایدار با تمرکز بر کشاورزی پایدار هزینه شد. اجرای این پروژه، شاه‌کلید اتفاقات و همکاری وزارت جهاد کشاورزی بود که هر سال دامنه آن گسترده‌تر شد و موفقیت‌های خوبی کسب کرده است.
وی افزود: از سال گذشته ژاپن که تامین‌کننده منابع مالی پروژه است، بازدیدهایی داشتند و به دلیل موفقیت‌های حاصل‌شده قبول کردند پروژه دیگری با بازه زمانی سه ساله تعریف شود که شامل ادامه فعالیت‌ها در دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی و فارس و خوزستان هستند.
لاهیجان‌زاده با بیان اینکه حداقل ۴۵ تا ۴۶ تالاب با منشاء گرد و غبار داریم، گفت: در آخرین تصویب نام تالاب‌ها مقرر بود ۲۲۵ تالاب تصویب شود که در یکی دو هفته آینده این کار انجام می‌شود. از بین این تالاب‌ها باید دو تالاب به سازمان ملل برای اعتبارات بین‌المللی معرفی می‌کردیم که در نهایت این سازمان، تالاب شادگان و بختگان را مدنظر قرار داد.
وی بیان کرد: معیشت پایدار و چگونگی استفاده از این ظرفیت در صورت به حداقل رسیدن مسائل آب و تالاب از اهداف این پروژه است. برنامه‌هایی با اثرگذاری زیاد برای حق‌آبه تالاب یعنی کشاورزی پایدار که بتواند زمینه‌ساز یک سری برنامه‌ها که در نهایت منجر به کاهش مصرف آب در حوزه کشاورزی و افزایش حق‌آبه تالاب شود نیز از اهداف این پروژه است.
لاهیجان‌زاده افزود: حداقل ۵۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی در بالادست حوضه آبریز تالاب شادگان و پایین‌دست سد ماون وجود دارد که با یک سری طرح‌ها از جمله طرح ۵۵۰ هزار هکتاری، حداقل ۲۰ هزار هکتار به این محدوده افزوده شده است بنابراین در این منطقه ۷۰ تا ۹۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی داریم. اگر می‌خواهیم برنامه‌ای مانند ارومیه داشته باشیم باید پایلوت‌هایی برای کشاورزی پایدار با کاهش آب و افزایش بهره‌وری انجام شود تا امکان رسیدن آب به تالاب شادگان وجود داشته باشد.
معاون محیط زیست دریایی، تالاب‌ها و سواحل سازمان حفاظت محیط زیست افزود: این برنامه در ۱۱۲ روستای آذربایجان شرقی و ۷۱ روستای آذربایجان غربی اجرا شد و در ادامه، اجرای این برنامه در شش روستای حوزه تالاب شادگان و بختگان نیز آغاز شده است.
وی با اشاره به دستاودهای کشاورزی پایدار در دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی بیان کرد: ۱۳ هزار و ۵۰۰ کشاورز تحت پوشش این پروژه قرار گرفته‌اند. ۴۵۰ فرد محلی آموزش‌دیده و ۳۶۰ فرد محلی متخصص نیز در این زمینه همکاری کردند. با این کارها در این دو استان، ۲۷.۲ درصد افزایش بهره‌وری آب اتفاق افتاد.
لاهیجان‌زاده گفت: یکی از اهداف این پروژه، ظرفیت‌سازی است که با اجرای آن ۵۳ شرکت محلی فعال شدند تا بهبود فعالیت‌های کشاورزی را سامان‌دهی کنند. در این پروژه سه ساله، ۳ میلیون دلار برای چهار استان و قراردادهایی به منظور ظرفیت‌سازی، پیش‌بینی شده است.
وی با اشاره به همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد گفت: یکی از ظرفیت‌های این پروژه این است که سازمان‌های مردم‌نهاد به طور تخصصی وارد عرصه می‌شوند و می‌توانند زیرساختی به وجود بیاورند تا بسیاری از فارغ‌التحصیلان محیط زیست و کشاورزی جذب این سازمان شوند.
معاون محیط زیست دریایی، تالاب‌ها و سواحل سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در این برنامه، ۸۰۰ زن روستایی آموزش دیدند و ۳۹ صندوق معیشتی ایجاد شد و تعدادی از محصولات این زنان، در بازار در حال عرضه است.
وی با اشاره به مشکلات تالاب شادگان بیان کرد: مسائل محیط زیست فرابخشی اما حل مساله محیط زیست، بین‌بخشی است. باید تمام دستگاه‌ها کنار هم قرار بگیرند تا یک مشکل را حل کنند.
لاهیجان‌زاده افزود: طبق قانونی که در مجلس تصویب شده، وزارت نیرو مکلف به تامین و سازمان حفاظت محیط زیست مکلف به تعیین حق‌آبه تالاب‌ها شده‌اند اما همچنان اولویت وزارت نیرو شرب، صنعت و کشاورزی است در حالی که در این قانون قید شده که بعد از آب شرب، حق‌آبه تالاب‌ها در اولویت است.
وی بیان کرد: نهر مالح یکی از مسیرهایی است که حق‌آبه تلاب شادگان را در مواقع سیلابی رودخانه کارون تأمین می‌کند اما از زمان احداث سدهای زنجیره‌ای، کارون را به ندرت سیلابی دیده‌ایم و این نهر به ندرت در تامین حق‌آبه به تالاب کمک کرده است.
معاون محیط زیست دریایی، تالاب‌ها و سواحل سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: قبل از سدسازی سیلابی شدن را داشتیم. به دلیل وجود این سدها، سیلاب‌ها از دست رفتند در حالی که اصل آبگیری تالاب‌ها، سیلابی شدن رودخانه‌ها است تا با آوردهای سال بعد تنها به میزان تبخیر، آب تالاب تامین شود تا تالاب به حیات خود ادامه دهد.
وی افزود: سال گذشته از محل اعتبارات گرد و غبار، برای حل مشکل نهر مالح ۶۰ میلیارد تومان پیش‌بینی و به سازمان آب و برق خوزستان ابلاغ شد که لایروبی و نصب ایستگاه پمپاژ انجام شود تا در مواقعی که دبی بالا نیست، آب از طریق ایستگاه پمپاژ به نهر مالح منتقل شود اما با افزایش قیمت‌ها این رقم به ۱۲۰ میلیارد تومان می‌رسد. اگر این کار انجام شود یکی از منابع تامین‌کننده آب برای تالاب است.
لاهیجان‌زاده گفت: پساب شرق اهواز به تالاب نمی‌رسد و با این وجود، تصفیه‌خانه شرق آماده بهره‌برداری است.
وی افزود: با شرکت توسعه نیشکر تفاهمی داشتیم تا در ماه‌های آذر، دی، بهمن و اسفند از طریق ایستگاه پمپاژ حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰میلیون متر مکعب آب کارون را به تالاب منتقل کند.
وی افزود : همچنین جهاد نصر و جهاد کشاورزی پروژه احداث کانال برای انتقال ۲۰ متر مکعب آب بر ثانیه را دارند که سازمان آب و برق خوزستان ۱۰ تا ۲۰ متر مکعب بر ثانیه را پذیرفته بنابراین نیاز به اصلاحاتی دارد که اگر این کار اجرا شود حجم مناسبی آب به شمال تالاب منتقل می شود.
وی در خصوص رودخانه جراحی و ماون گفت : باید کشاورزی بر اساس حق آبه تالاب تنظیم و اجازه توسعه در این حوزه را ندهیم.
وی افزود: نماینده شادگان و مجموعه مدیریتی خوزستان باید بحث سد مارون ۲ را پیگیری کنند زیرا در این اواخر می خواستند دوباره این سد را فعال کنند. اگر این سد احداث شود اثر منفی روی آورد سد مارون فعلی خواهد داشت و می تواند کشاورزی که منطقه، نخیلات شادگان و تالاب را تهدید کند که باید با ورود همه جانبه از این کار جلوگیری شود.
منبع: ایسنا
