دکتر پژمان بختیاری‌نیا در همایش روز جهانی سکته مغزی که در بیمارستان گلستان اهواز برگزار شد، اظهار کرد: رسالت در حوزه بهداشت، اقدامات پیشگیرانه است. در خصوص پیشگیری از سکته‌های مغزی نیز در حوزه بهداشت موجودیت مستقلی به نام استروک نداریم و آن را در قالب بسته‌ای تحت عنوان بیماری‌های غیرواگیر می‌بینیم. در جهان ۴۱ میلیون مرگ در سال داریم که ۱۷.۵ میلیون مرگ از این تعداد ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی است و استروک نیز در این گروه قرار دارد. از این تعداد مرگ و میر، ۲۸ میلیون نفر در کشورهای با درآمد کم و متوسط اتفاق می‌افتد.
وی افزود: بیماری‌های غیرواگیر مسبب ۱۶ میلیون مرگ زودرس هستند و ۸۲ درصد از این تعداد، مربوط به کشورهای با درآمد کم و متوسط است. از سال ۲۰۱۱ تا سال ۲۰۲۵ تخمین زده می‌شود که این بیماری‌ها حدود ۷ تریلیون دلار برای این کشورها هزینه در بر داشته است.
سرپرست معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: در سال ۲۰۱۷ در کشور ما نزدیک به ۳۰۰ هزار مورد مرگ ناشی از بیماری‌های غیرواگیر رخ داد که ۷۶ درصد از بار بیماری‌ها را به عهده دارد. اگر اقدامات مداخله‌ای موثری صورت نگیرد، در سال ۲۰۴۰، این ۳۰۰ هزار مرگ به ۸۰۰ هزار مرگ خواهد رسید، یعنی ۵۰۰ هزار مورد مرگ اضافه خواهد شد.
وی افزود: روند فزاینده تعداد مرگ از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۶، نشان دهنده این است چهار دسته از بیماری‌های غیرواگیر، دیابت، بیماری‌های مزمن تنفسی، سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی و عروقی حدود ۸۲ درصد از موارد مرگ ناشی از بیماری‌های غیرواگیر را به خود اختصاص داده‌اند. نزدیک به ۲۵۰ هزار مورد مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ها است و طبیعتا تمرکز نظام سلامت باید برای پیشگیری از این چهار دسته بیماری و عوامل موثر بر بروز آن‌ها باشد.
بختیاری‌نیا ادامه داد: تعریف مرگ زودرس، مرگ افراد ۳۰ سالهای است که بر اثر بیماری‌های قبلی عروقی، سرطان، دیابت و بیمارهای مزمن تنفسی، تولد ۷۰ سالگی خود را نمی‌بینند. بسیاری از عوامل موثر خطر در این بیماری‌ها قابل مداخله و پیشگیری است. این افراد در سطح جامعه در سن فعال از نظر اشتغال هستند و نقش مهمی در سلامت جسمی و روانی خانواده خود دارند.
رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: متاسفانه در رتبه‌بندی احتمال مرگ زودرس، استان خوزستان بین دیگر استان‌ها در رتبه یکی مانده به آخر است. متوسط کشوری مرگ زودرس ۱۶ درصد است اما حدود ۲۱ درصد از افراد ۳۰ سالهای که در استان خوزستان ساکن هستند، تولد ۷۰ سالگی خود را نمی‌بینند. هر چند در سالهای ۹۹ و ۱۴۰۰ در این خصوص کاهش داشتیم اما هنوز با متوسط کشوری فاصله داریم. در اهواز نیز وضعیت نامطلوب است اما محدوده شرق کارون در اهواز وضعیت بهتری دارد.
وی با اشاره به وضعیت مرگ زودرس در کشور گفت: در کل کشور از از ۱۷۷ هزار مرگ زودرس، ۶۹ درصد مربوط به بیماری‌های غیرواگیر است و ۹ درصد ناشی از سکته مغزی است. مرگ خیلی زودرس، برای افرادی است که ۵۰ سالگی خود را نمی‌بینند که در این خصوص از ۸۵ مورد مرگ و میر، ۴۷ درصد مربوط به بیماری‌های غیرواگیر و ۶ درصد استروک است.
سرپرست معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: از هر ۱۰۰ هزار نفر تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اهواز در سال ۱۴۰۰، ۲۷۷ نفر دچار مرگ زودرس شده‌اند و از این تعداد، ۱۶۳ نفر بر اثر بیماری‌های قلبی عروقی درگذشته‌اند که استروک جزو آن‌ها است.
بختیاری‌نیا با اشاره به مرگ ناشی از سکته گفت: در جهان ۸۵ درصد از مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی، ناشی از سکته قلبی و مغزی است و در منطقه مدیترانه شرقی که کشور ما در آن قرار دارد، استروک در سال ۲۰۱۹ رتبه دوم را داشت. استروک در ایالت متحده نیز سالانه ۳۸.۵ میلیارد دلار هزینه تحمیل می‌کند اما در کشور ما متاسفانه محاسبه‌ای در این خصوص صورت نگرفته است.
وی با اشاره به لزوم توجه به بیماری‌های غیرواگیر یادآور شد: با توجه به اهمیت بیماری‌های غیرواگیر طبیعتا توجه به عوامل خطر و مسبب این بیماری‌ها جلب می‌شود. بر اساس مطالعه‌ای که در سالهای ۲۰۲۱ و ۲۰۱۶ در کشور انجام شده، استان خوزستان متاسفانه در این فاصله زمانی در اغلب موارد وضعیتش بدتر شده و شیوع شاخص خطر در جمعیت ساکن بیشتر شده است. در مقایسه استان خوزستان با وضعیت کشور، تفاوت‌هایی وجود دارد که مربوط به درصد افراد چاق و مبتلایان به دیابت است.
رئیس مرکز بهداشت خوزستان افزود: از آنجا که کنترل عوامل خطر موثر در بیماری‌های واگیر متنوع است و سازمان‌ها و ارگان‌های درگیر در آن متعدد هستند، سندی به نام سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر و عوامل مرتبط در بازه زمانی سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۴ تدوین شد و تمام ارکان دولت متعهد به محقق کردن آن شدند.
بختیاری‌نیا با اشاره به اجرای بسته ایرانی بیماری‌های غیرواگیر گفت: اثربخش‌ترین مداخله‌ای که در جهان نیز ثابت شده است، بسته بیماری‌های غیرواگیر است که در چهار دسته است و در حوزه بهداشت این‌ها را به عنوان خطرسنجی با اولویت سکته قلبی و مغزی می‌شناسیم و هدف، پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی است و در دسترس‌ترین مکان‌ها به جمعیت تحت پوشش یعنی پایگاه‌های سلامت، خانه‌های بهداشت و مراکز خدمات جامع توسط نیروهای بهورز و مراقبان سلامت انجام می‌شود.
وی افزود: این افراد میزان بروز خطر سکته را محاسبه می‌کنند. هدف از اجرای این برنامه کاهش میزان خطر برای افراد است و جمعیت هدف، افراد بالای ۳۰ سال است که دیابت یا فشار خون، وزن بالا، مصرف دخانیات و الکل، سابقه بیماری و … دارند. بعد از خطرسنجی، به فرد آموزش داده می‌شود و به پزشک ارجاع داده می‌شود.
منبع: ایسنا
