مجتبی طحان با اشاره به ۵ دی‌ماه روز ایمنی در برابر زلزله و کاهش آثار بلایای طبیعی اظهار کرد: باید بپذیریم یکی از آفت‌های مهمی که در هر فعالیتی در ایران مشاهده می‌شود، مقوله شعارزدگی است بدین معنا که بسیاری از برنامه‌ها در یک بازه زمانی و مکانی مشخص، پر رنگ و لعاب می‌شوند و در نهایت یک طرح کوتاه مدت در این خصوص اجرا و پس از آن فراموش می‌شوند و در خوشبینانه‌ترین حالت چند درصد رو به جلو حرکت می‌کنند.
وی افزود: هر سال در دو سه مناسبت ویژه موضوع کاهش آثار بلایای طبیعی، امداد و نجات و موضوعات مرتبط با این مقوله اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کنند اما پس از پایان مناسبت، فراموش می‌شوند؛ یکی از این مناسبت‌ها روز ایمنی در برابر زلزله یا روز ملی کاهش آثار بلایای طبیعی است که سال‌ها است در یک بازه مشخص در این خصوص کارهایی انجام می‌شود.
فقدان فرهنگ ایمنی، علت اصلی خسارت در زمان وقوع بلایا
معاون آموزش و پژوهش جمعیت هلال احمر خوزستان بیان کرد: هر ساله یک سری بلایای طبیعی و انسان‌ساز از جمله سیل، طوفان، آتش‌سوزی و تصادفات رانندگی رخ می‌دهند و خسارت‌های مالی، جانی و زیست محیطی فراوانی به جامعه تحمیل می‌کنند و در اکثر اوقات آثار جبران‌ناپذیری بر جای می‌گذارند.
طحان عنوان کرد: در اکثر موارد، علت واقعی وقوع این اتفاقات فقدان فرهنگ ایمنی در جامعه است؛ اطلاع نداشتن و آموزش ندیدن افراد نسبت به چگونگی مواجهه با حوادث نیز موجب می‌شود در بسیاری از اوقات دچار آسیب شوند. این موارد موجب می‌شود افراد در برابر حوادث، دفاع مناسبی نداشته باشند و با کوچکترین حادثه علاوه بر بروز آسیب، غم سنگینی بر جامعه تحمیل می‌شود.
ایران جزو ۱۰ کشور حادثه‌خیز دنیا
وی گفت: این شرایط موجب شده است ایران جزو ۱۰ کشور حادثه‌خیز مهم دنیا قرار بگیرد و آسیب‌های جدی و بیشماری گریبانگیر مردم شود؛ بنابراین به منظور کاهش آسیب‌پذیری و کاهش آثار بلایا باید آموزش به عنوان کلید اصلی تحول فرهنگ پیشگیری، ایمنی و آمادگی مد نظر قرار گرفته شود.
طحان بیان کرد: بر اساس آمارهای بین المللی، در ۳۰ سال گذشته بیش از ۶ میلیون نفر در دنیا بر اثر بلایای طبیعی جان خود را از دست داده‌اند و بیش از ۳ میلیارد نفر آسیب دیده‌اند. در این مدت بلایای طبیعی بیش از ۲۴۰ میلیارد دلار نیز خسارت مالی وارد کرده‌اند.
روند افزایشی بلایای طبیعی
معاون آموزش و پژوهش جمعیت هلال احمر خوزستان تصریح کرد: آمارها نشان می‌دهد بلایای طبیعی رو به افزایش هستند و قدرت دینامیکی و خودترمیمی زمین کاهش یافته و شدت بلایا ۱.۴ برابر شده است. این آمارها این واقعیت را می‌رساند که بلایای طبیعی و انسان‌ساز رو به افزایش هستند به گونه‌ای که هر روز با بلایای بیشتری مواجه می‌شویم.
وی عنوان کرد: انسان به عنوان یک موجود هوشمند قادر است بسیاری از وقایع را به رحمت تبدیل کند یا میزان خسارت را کاهش دهد. ماهیت بلایای طبیعی به ویژه در شرایط کنونی پیچیده است و به نظر می‌رسد بسیاری از بلایا خارج از کنترل هستند و برخی اوقات نمی‌توان از وقوع این حوادث پیشگیری کرد اما می‌توان میزان آسیب‌پذیری را کاهش و تاب‌آوری را افزایش داد.
طحان افزود: همه این موارد، نتیجه عملکرد عوامل انسانی هستند که به عنوان یک اصل، پیشگیری از حادثه را بهتر از واکنش در مقابل حادثه می‌دانند بنابراین همیشه پیشگیری بهتر از درمان است که در این راستا باید دانش و آگاهی‌های عمومی ارتقاء یابد. در این صورت، آگاهی عمومی عامل مهم در کاهش آثار بلایا محسوب می‌شود و زمینه تحول در فرهنگ‌سازی، باورپذیری و درک عمیق مردم در مواجهه با بلایا افزایش می‌یابد. خروجی این ماجرا پیشگیری از وقوع حوادث و آمادگی برای مقابله با بلایا است که این موضوع یکی از مهم‌ترین شاخص‌های پیشرفت در کشورهای توسعه یافته است.
چند درصد مردم برای مقابله با بلایا آمادگی دارند؟
معاون آموزش و پژوهش جمعیت هلال احمر خوزستان گفت: حدود ۱۶ تا ۲۰ درصد مردم ایران برای مواجهه با بلایا آمادگی دارند که این آمار بسیار کم است بنابراین باید تلاش‌ها به نحوی باشد که در هر خانواده یک امدادگر داشته باشیم و آحاد مردم در مواجهه با مخاطرات آمادگی ذهنی و رفتاری داشته باشند و برای کاهش سطح آسیب‌ها، به موقع اقدامات لازم را انجام دهند.
وی با بیان اینکه پیشگیری یکی از ارکان مهم و حیاتی در مدیریت بحران است، افزود: در صورت نبود این آمادگی، علاوه بر اینکه مردم در مرحله نخست حوادث دچار صدمه می‌شوند میزان خسارت‌های ثانویه نیز چندین برابر خواهد شد.
وی با اشاره به اهمیت مقاومت ساختمان‌ها در برابر زلزله بیان کرد: پیشگیری یکی از ارکان مهم و حیاتی در مدیریت بحران است و باید از منظر اقدامات سازه‌ای و غیرسازه ای به آن توجه شود؛ در بحث ایمنی در مواجهه با زلزله باید به اقدامات سازه‌ای در حوزه ساخت و ساز ساختمان و اقدامات غیر سازه‌ای به منظور آموزش و رفتار صحیح توجه شود.
طحان با تاکید بر لزوم ارائه آموزش‌های همگانی به مردم گفت: در سال‌های اخیر جمعیت هلال احمر خوزستان تلاش کرده با استفاده از آموزش‌های همگانی در بحث آمادگی در برابر مخاطرات و کمک‌های اولیه، توان مردم و سازمان‌های مردم نهاد در زمان وقوع حوادث را ارتقاء دهد.
معاون آموزش و پژوهش جمعیت هلال احمر خوزستان بیان کرد: یکی از اهداف کنونی این جمعیت این است که نگاه مردم نسبت به حوادث و مخاطرات تغییر کند؛ شاید هنوز بسیاری از مردم تصور می‌کنند حادثه برای دیگران رخ می‌دهد در حالی که باید همه بدانند حادثه خبر نمی‌دهد و ممکن است برای هر کسی رخ دهد.
منبع: ایسنا
